اهداف و فواید ازدواج از نگاه قرآن کریم
شیوا مهدی پورI پیام سهند
از منظر اسلام، ازدواج نه تنها یک نیاز فطری و اجتماعی، بلکه یک ضرورت الهی برای بقای نسل بشر و تحقق آرامش روحی و روانی است. خداوند متعال در قرآن کریم با اشاره به زوجیت در خلقت می فرماید:« وَخَلَقْنَاکُمْ أَزْوَاجًا» ) نبأ: 8)، بدین معنا که نظام آفرینش بر پایه زوجیت و هم افزایی دو جنس مخالف استوار است و انسان نیز از این قاعده مستثنی نیست. علاوه بر این، خداوند متعال هدف از آفرینش همسران را ایجاد سکون و آرامش برای یکدیگر بیان می کند: «وَمِنْ آیَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْوَاجًا لِتَسْکُنُوا إِلَیْهَا وَجَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَرَحْمَةًإِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ» )روم (21: این آیه شریفه، ازدواج را از نشانه های قدرت الهی دانسته و بر نقش آن در ایجاد آرامش، مودت و رحمت میان زوجین تاکید می کند.
اهداف ازدواج در قرآن
هدف از تاسیس نهاد ازدواج در اسلام، فراتر از صرف پاسخگویی به نیاز غریزی، دستیابی به اهداف متعالی تری است که در آیات قرآن به آنها اشاره شده است:
•آرامش و ثبات: همان طور که در آیه 21 سوره روم ذکر شد، یکی از اهداف اصلی ازدواج، ایجاد آرامش روحی و روانی برای زوجین است (لِتَسْکُنُوا إِلَیْهَا) این آرامش ناشی از احساس همراهی، درک متقابل و رفع تنهایی است.
• مودت و رحمت: خداوند متعال در همان آیه، ایجاد محبت و مهربانی (مَوَدَّةً وَرَحْمَةً) را از دیگر اهداف ازدواج برمی شمرد. این احساسات، بنیان یک زندگی خانوادگی مستحکم و پویا را تشکیل می دهند.
•بقای نسل: تداوم نسل بشر و تربیت فرزندان صالح، از دیگر اهداف مهم ازدواج در اسلام است. اگرچه در قرآن کریم آیه مستقیمی بر این هدف به صورت انحصاری وجود ندارد، اما سیاق آیات مربوط به خلقت انسان و تاکید بر ذریه پاک) نحل 72:؛ آل عمران:38) این هدف را به خوبی نشان م یدهد:
یَأَ ایهُّ اَ النَّاسُ اتَّقُواْ رَبَّکُمُ الَّذِى خَلَقَکمُ مِّن نَّفْسٍ وَاحِدَةٍ وَ خَلَقَ مِنهْا زَوْجَهَا وَ بَثَّ مِنهْ مَا رِجَالًا کَثِیرًا وَ نِسَاءً )نساء (:1؛ ى مردم از پروردگارتان پروا کنید که همه شما را از یک انسان آفرید و همسر او را نیز از جنس او آفرید و از آن دو، مردان و زنان فراوانى ]در روى زمین[ منتشر ساخت.
•حفظ از گناه: ازدواج به عنوان یک عامل بازدارنده از انحرافات اخلاقی و روابط نامشروع جنسی مطرح شده است. روایات متعددی نیز به این هدف اشاره دارند و ازدواج را وسیله ای برای حفظ نیمی از دین فرد می دانند. (ابن بابویه، ج3، ص383) اگرچه آیه مستقیمی در قرآن با این مضمون وجود ندارد، اما مفهوم حفظ عفت و پاکدامنی در آیات مختلف مورد تاکید قرار گرفته است .
•تکمیل شخصیت: قرآن کریم در آیه 187 سوره بقره، زوجین را به عنوان لباس یکدیگر معرفی می کند(هُنَّ لِبَاسٌ لَکُمْ وَأَنْتُمْ لِبَاسٌ لَهُنَّ) این تعبیر، ضمن اشاره به نزدیکی و وابستگی متقابل، می تواند نمادی از پوشاندن عیوب و نقص های یکدیگر و کمک به رشد و تکامل شخصیت فردی و اجتماعی زوجین باشد.
فواید ازدواج از منظر قرآن
با توجه به آیات قرآن کریم، ازدواج علاوه بر ضرورت و اهداف ذکر شده، فوائد متعددی را نیز به همراه دارد:
•افزایش رزق و روزی: در آیه 32 سوره نور، خداوند متعال وعده بی نیازی به افراد فقیر از طریق ازدواج را می دهد: «وَأَنْکِحُوا الْأَیَامَى مِنْکُمْ وَالصَّالِحِینَ مِنْ عِبَادِکُمْ وَإِمَائِکُمْ إِنْ یَکُونُوا فُقَرَاءَ یُغْنِهِمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِیمٌ» . این آیه نشان میدهد که ازدواج نه تنها نباید مانع رزق و روزی تلقی شود، بلکه می تواند سبب گشایش در امور مادی نیز گردد.
•آرامش و ابراز احساسات صادقانه: همان طور که پیشتر اشاره شد، آیات 21سوره روم و 187 سوره بقره به ترتیب بر ایجاد آرامش و مودت و همچنین نقش زوجین به عنوان زینت و پوشش یکدیگر تاکید دارند که این امر زمینه را برای ابراز صادقانه احساسات و ایجاد صمیمیت فراهم می سازد.
در مجموع، آیات قرآن کریم به روشنی بر ضرورت، اهداف متعالی و فوائد بی شمار ازدواج در زندگی فردی و اجتماعی مسلمانان تاکید دارند و آن را نه تنها یک پاسخ به نیاز فطری، بلکه بستری برای رشد معنوی، حفظ دین و تداوم نسل بشر معرفی می کنند.