تحول در رفتار کاربران با ظهور هوش مصنوعی: پایان سلطه جستجوی سنتی؟
با گسترش ابزارهای هوش مصنوعی مانند ChatGPT، Google Gemini و سایر مدلهای گفتوگومحور، نحوه تعامل کاربران با فضای دیجیتال دچار تحولی چشمگیر شده است. این تحول بهویژه در دو حوزه مهم یعنی «جستجو در گوگل» و «مشاهده محتوای آموزشی در پلتفرمهایی مانند یوتیوب و آپارات» نمود بیشتری دارد.
کاهش تدریجی استفاده از جستجوی سنتی
در گذشتهای نهچندان دور، موتور جستجوی گوگل نخستین مقصد کاربران برای یافتن پاسخ پرسشهای روزمره، اطلاعات تخصصی یا آموزشهای گوناگون بود. اما امروز، بسیاری ترجیح میدهند بهجای پیمایش میان صفحات متعدد، پاسخ خود را بهصورت مستقیم، خلاصه و هدفمند از یک ابزار هوش مصنوعی دریافت کنند. این موضوع بهویژه در میان دانشآموزان، دانشجویان، معلمان و تولیدکنندگان محتوا بهوضوح قابل مشاهده است.
کاهش نرخ مشاهده ویدئوهای آموزشی
با وجود آنکه ویدئو همچنان یکی از جذابترین قالبهای محتوایی محسوب میشود، اما میزان مراجعه کاربران به ویدئوهای آموزشی کلاسیک کاهش یافته است. دلیل اصلی آن، سهولت و سرعت دسترسی به اطلاعات از طریق چتباتهای هوشمند است. کاربران امروز کمتر تمایل دارند برای یافتن پاسخ یک سوال ساده، یک ویدیوی ۱۰ تا ۱۵ دقیقهای را مشاهده کنند.
تغییر در نوع محتوای پرمخاطب در پلتفرمهای ویدیویی
پلتفرمهایی مانند یوتیوب و آپارات، که زمانی محل انتشار گسترده آموزشهای تصویری بودند، اکنون بیش از پیش به سمت محتوای تحلیلی، سرگرمیمحور، تجربی و داستانی سوق یافتهاند. در واقع، کارکرد آنها از "آموزش مستقیم" به سمت "محتوای جذاب و تعاملی" تغییر کرده است.
نقش هوش مصنوعی در تولید محتوا
نهفقط در مصرف محتوا، بلکه در تولید آن نیز هوش مصنوعی نقش پررنگی پیدا کرده است. بسیاری از تولیدکنندگان محتوا برای نگارش متن، طراحی ایده، و حتی تدوین و ساخت ویدئو از ابزارهای هوشمند کمک میگیرند. این موضوع باعث افزایش سرعت تولید، کاهش هزینه و بعضاً یکنواختی در سبک محتوا شده است.
جمعبندی
ورود هوش مصنوعی به فضای دیجیتال، تغییری عمیق در الگوهای جستجو، یادگیری و مصرف محتوا بهوجود آورده است. در چنین شرایطی، تقویت سواد رسانهای و آشنایی با شیوه استفاده آگاهانه از این فناوریها، ضرورتی انکارناپذیر برای کاربران، بهویژه نوجوانان و جوانان بهشمار میرود.
✍ حسام الدین بی مثل